Wewnętrzne forum NAJLEPSZEJSZEJ Grupy D.
Takie małe conieco :)
- Nie jesteś zalogowany.
- Polecamy: Hobby i zwierzęta
Ogłoszenie
#1 2009-01-14 14:37:15
Socjometria - Herzberg
UWAGI WSTĘPNE
1. Główne zalety socjometrii: wszechstronność w zastosowaniu, prostota w użyciu, duża łatwość wnioskowania, praktyczna przydatność
2. Socjometrią może służyć do badania grup liczących od kilku do kilkudziesięciu osób, prawie bez żadnych ograniczeń wiekowy
3. Badanie socjometryczne (w dużym uproszczeniu) polega na podaniu wszystkim członkom danej grupy kilku specjalnie skonstruowanych pytań badających różne rodzaje stosunków społecznych, takich jak wzajemne sympatie, zaufanie, popularność, przywództwo i inne. W odpowiedzi osoba badana ma podać tylko nazwisko (lub nazwiska) osób (inaczej mówiąc dokonać wyboru pewnych osób spośród całej grupy), z którymi chciałaby najbardziej wejść w kontakt, przy zaistnieniu pewnych umownych warunków podanych w założeniu
4. Najczęściej techniki socjometryczne są stosowane do:
a) identyfikacji jednostek wymagających specjalnej uwagi
b) identyfikowania i selekcjonowania pewnych osób spełniających określone role w grupie
społecznej(np przywódców)
c) klasyfikowania osób w różnych kategoriach np w kategoriach popularności (podział na tak zwane „gwiazdy", „osoby izolowane")
d) do badania s struktury wewnętrznej grupy (ilość podgrup, ich skład, powiązania itp.).
e) do zbierania danych pomocniczych służących do mierzenia takich czynników, jak: wielkość wpływu jednostek na drugie
W innym nieco ujęciu techniki te mogą służyć do:
f) porównania sytuacji poszczególnych osób i podgrup istniejących w obrębie jakiejś większej grupy
g) dokonywania porównań pomiędzy różnymi grupami, podgrupami, a nawet pojedynczymi osobami z różnych grup w tym samym czasie
h) pokreślenia zmian zaszłych w przeciągu jakiegoś czasu tj. zmian w strukturze grupy, zmian w stosunkach międzyosobniczych oraz zmian w statusach socjometrycznych poszczególnych jednostek w obrębie danej grupy
5. Kryterium socjometryczne jest to określona, specyficzna sytuacja społeczna, założona przez eksperymentatora lub rzeczywista, będąca podstawą do dokonania wyboru osoby (lub osób) z danej grupy społecznej odpowiadających wymogom podanym w instrukcji
6. Sytuacja ta charakteryzuje się dwiema właściwościami:
a) musi być sytuacja (rzeczywista lub hipotetyczna), w której uczestniczą wszyscy członkowie danej grupy (np. wspólna wycieczka, mieszkanie razem, pracowanie).
b) zadaniem każdej z osób badanych musi być dokonanie wyboru spośród wszystkich członków grupy jednej lub kilku osób w określonym celu.
7. Przy konstruowaniu testu socjometrycznego i opracowywaniu gotowych rezultatów trzeba mieć na uwadze, co w rzeczywistości bada test socjometryczny, jakie relacje on wychwytuje. Jest to ściśle zdeterminowane zastosowanym kryterium.
Offline
#2 2009-01-14 14:42:02
- mega mega1
Nowy użytkownik
- Zarejestrowany: 2008-12-23
- Posty: 1
- Punktów : 0
Re: Socjometria - Herzberg
RODZAJE KRYTERIOW:
Rodzaj zastosowanych w badaniach kryteriów zależy od wielu zmiennych, takich jak cel badań, rodzaj populacji badanej (wiek, płeć itp.). Dla ułatwienia właściwego doboru można za N. E. Gronlundem wydzielić następujące typy kryteriów:
Kryteria ogólne i szczegółowe;
Ogólne kryterium to kryterium odwołujące się do jakiejś szerszej dziedziny aktywności U człowieka lecz nie precyzujące ściśle rodzaju interakcji. Najczęściej stosowane w badaniach kryteria tego typu dotyczą chęci siedzenia z kimś, W mieszkania razem, pracowania lub bawienia się.
Kryterium specyficzne natomiast sprowadza możliwość dokonania wyboru do bardzo szczegółowo określonej interakcji społecznej, takiej jak chęć rozwiązywania z kimś zadań arytmetycznych, uczenia się geografii czy historii.
Kryteria silne i słabe.
Silne kryterium odkrywa, ujawnia bardziej podstawowe i stałe związki między osobnicze istniejące w grupie, podczas gdy słabe kryterium odbija tylko powierzchowne i nietrwałe aspekty struktury grupowej. I tak na przykład, pytanie postawione uczniom młodszych klas szkoły podstawowej o wskazanie towarzysza lub towarzyszki na dansing lub posiedzenie Komisji Rozbrojeniowej ONZ będą przykładami kryteriów słabych, gdyż opierają się one na sytuacjach nie leżących w sferze zainteresowań grupy społecznej w tym wieku. Kryteria słabe są to więc takie kryteria, w stosunku do których członkowie grupy wykazują małe zainteresowanie. Zachodzi to wtedy, gdy grupa charakteryzuje się zbyt niskim stopniem rozwoju świadomości społecznej lub nie posiada wystarczającego doświadczenia w stosunku do danego kryterium.
Rezultaty socjometryczne oparte na słabych kryteriach mają zwykle bardzo małą wartość diagnostyczną i mogą prowadzić do błędnej, nie¬właściwej interpretacji. Jeżeli chodzi o kryteria silne, w zasadzie są one najczęściej jednocześnie kryteriami ogólnymi (np. bawienie się razem). ,
Kryteria realne i nierealne
Jest to rozróżnienie po¬między kryteriami zakładającymi sytuacje realne, rzeczywiste, posiada¬jące wysoki stopień prawdopodobieństwa, np. „Z kim chciałbyś najchętniej siedzieć w ławce, gdyby nastąpić miało w najbliższym czasie prze¬sadzanie uczniów?", a sytuacjami mało prawdopodobnymi nierealnymi, hipotetycznymi („Przypuśćmy, że jesteś przewodniczącym Komisji, do Nawiązywania Stosunków Kulturalnych z Mieszkańcami Marsa. Kogo z kolegów ze swojej klasy wybrałbyś na szefa protokołu?").
. Kryteria indywidualne i społeczne.
Z kryterium indywidualnym mamy do czynienia wtedy, kiedy chodzi o wyodrębnienie jakiejś jednostki z grupy osób dla wykonywania czynności nie związanych bezpośrednio z życiem danej grupy i czynności nie odbywającej się w obecności pozostałych członków. Przykładami takich czynność mogą być: granie w szachy, w tenisa, , a więc wszystkie czynności odbywające się jakby w pewnym oderwaniu od życia grupy. Przy doborze partnerów kierujemy się wtedy głównie cechami osobowości tych osób.
Z kryteriami społecznymi mamy do czynienia, gdy podstawą wyboru jest sytuacja ściśle związana z życiem całej grup kiedy czynność dana odbywa się w otoczeniu innych członków, kiedy w wyborze kieru¬jemy się nie tylko przydatnością wybieranej jednostki dla własnej osoby, lecz także interesem ogółu. Z kryterium społecznym mamy na przykład do czynienia stosując pytanie: „Kogo z kolegów wybrałbyś sobie do po¬mocy w celu sprawnego pokierowania przygotowaniami swojej drużyny harcerskiej do wyjazdu na obóz letni?".
Kryteria jednostronne i dwustronne.
Kryteria dwustronne są to kryteria, przy których możliwe jest wzajemne wybranie się dwóch osób; Należą tu min. takie kryteria, jak mieszkanie razem, siedzenie w ławce, bawienie się itp.
Kryteria jednostronne są to kryteria uniemożliwiające w zasadzie wybór wzajemny; Należą tu wszelkiego rodzaju pytania o przywództwo, np. pytanie o kandydata na gospodarza klasy, gdzie wybory wzajemne są bardzo mało prawdopodobne (aczkolwiek nie niemożliwe).
Kryteria pozytywne i n e g a t y w n e.
Obok omówionych poprzednio rodzajów kryteriów wyodrębnionych na podstawie pewnych ich cech formalnych takich jak stopień ogólności, siła kryterium, stopień realności i tym podobnych wymiarów, można dokonać jeszcze jednego, bardzo przydatnego w praktyce ich podziału na kryteria pozytywne i negatywne.
Kryteria pozytywne są to kryteria, na podstawie których uzyskujemy obraz rozkładu w grupie sympatii i wzajemnych powiązań co ma miejsce wtedy, gdy zastosujemy pytania wymagające wskazania "osób, z którymi chce się najbardziej nawiązać kontakt. Zaliczają się tu wszystkie pytania zaczynające się od: „Z kim chciałbyś n a j b a r d z i e j...?", „Kogo najchętniej wybrałbyś na ...?", i inne tego typu.
W badaniach socjometrycznych stosuje się często (co nawet się zaleca) również kryteria negatywne, pytając mianowicie o osoby najbardziej nie lubiana - pozwala to na uchwycenie rozkładu antypatii w grupie oraz ewentualnych konfliktów wewnątrzgrupowych, ich wielkości i nasilenia. Kryteria negatywne należy stosować ze szczególną ostrożnością zwracając uwagę na sformułowanie samego pytania i na odpowiednie podanie sytuacji wprowadzającej, pytanie negatywne należy formułować raczej pośrednio i w sposób delikatny; Na przykład: „Z kim najmniej chciałbyś siedzieć w ławce, gdyby...", a nie „Z kim najbardziej nie chciałbyś siedzieć..."?
W zasadzie dopiero równoczesne zastosowanie obu tych rodzajów kryteriów może dostarczyć w miarę wyczerpujących informacji o sytuacji panującej w danej grupie społecznej.
III. DOBÓR KRYTERIÓW SOCJOMETRYCZNYCH
Jak już wspomniano, dobór kryteriów zależy głównie od celu badań i właściwości badanej populacji. Ogólnie rzecz biorąc, kryteria oparte na względnie stałych aspektach struktury grupy, to jest na czynnościach charakterystycznych i istotnych dla życia grupy, dają najbardziej użyteczne i cenne informacje. Okazuje się bowiem, że wybory socjometryczne oparte na ogólnych kryteriach są bardziej trwałe, w mniejszym stopniu ulegają zniekształceniom pod wpływem czynników sytuacyjnych, nieistotnych, niż wybory oparte na bardziej specyficznych, mniej ogólnych kryteriach? Rezultaty uzyskane w wyniku zastosowania takich podstawowych kryteriów, jak: „siedzenie razem", „pracowanie razem", czy „bawienie się", wykazują bardzo małe zmiany nawet w przeciągu szeregu miesięcy [4], Rezultaty oparte na takich kryteriach dają dosyć stałą i ogólną miarę stopnia akceptacji jednostki przez grupę. Gronlund
stwierdza, iż stałość poziomu pozycji u uczniów szkoły podstawowej w przeciągu jednego roku jest prawie tak wysoka, jak stałość inteligencji czy potrzeby osiągania.
-Jeżeli będą wskazywały jasno na rodzaj i istotę aktywności, zgodnie z którą ma być wybór dokonany.
-Jeżeli będą oparte na czynnościach lub sytuacjach dobrze znanych członkom grupy, przy pomocy których mają rzeczywiście możliwość na¬wiązania kontaktów pomiędzy sobą.
-Jeżeli w wystarczającym stopniu zminimalizuje się wpływ czynników przypadkowych, sytuacyjnych, związanych często z czynnościami specyficznymi, nieistotnymi dla życia grupy (takich jak chwilowy na¬strój, szczególne wypadki, zdarzenia, chwilowe wpływy osób z zewnątrz itp.).
-Jeżeli oparte będą na silnych, istotnych i względnie trwałych stosunkach międzyosobniczych (takich jak wspólna praca, zabawa, uczenie się).
-Jeżeli umożliwiają dokonywanie wzajemnych wyborów pomiędzy członkami danej grupy bez większych trudności, bez groźby zmienienia dotychczasowej struktury grupy wbrew woli jej członków oraz bez konfliktów wewnątrzgrupowych.
IV. ILOŚĆ KRYTERIÓW
Uważa się, że dla dokonania zwykłego pogrupowania członków grupy ze względu na określoną działalność ( np. dla wspólnego odrabiania lekcji) wystarczyć może jedno kryterium. Jednakże dla uchwycenia stosunków międzyosobniczych i określenia stopnia akceptacji przez grupę poszczególnych jednostek konieczne jest użycie większej liczby kryteriów. Jeżeli nie są konieczne bardzo szczegółowe informacje o tych stosunkach, w zasadzie wystarczają trzy dobrze, dobrane ogólne kryteria. W praktyce najczęściej używa się takich kryteriów, jak: „siedzenie razem", „bawienie się" lub „pracowanie razem". W badaniach nie powinno się stosować większej liczby kryteriów niż 5 (łącznie z negatywnymi), zwłaszcza w młodszych klasach szkolnych.
V. LICZBA WYBORÓW
Liczba wyborów dokonywanych przez badane osoby w odpowiedzi na poszczególne pytania może być ustalona przez eksperymentatora lub dowolna. W pierwszym wypadku osoba badana ma prawo podać tyle i tylko tyle nazwisk, ile zostało 'podane, w instrukcji (np. „Podaj nazwisko osoby, z którą ..." „Wymień dwie osoby z którymi ../** itp.). W drugim wypadku, gdy nie ogranicza się liczby wyborów, pytanie brzmi „Wymień osoby, z którymi ..."
.Dowolną liczbę wyborów stosujemy wtedy, gdy chcemy uzyskać miarę nasilenia tzw.: społecznej ekspansywności grupy i poszczególnych jednostek; wtedy, kiedy do obliczeń są także potrzebne wybory dokonane (głosy oddane), a nie tylko otrzymane, co stosuje się przy mierzeniu natężenia tendencji do wchodzenia w społeczne interakcje (kontakty).
Jednakże, z wyjątkiem takich właśnie celów specjalnych, zwykle zaleca się ze względów statystycznych i praktycznych ustalenie w instrukcji liczby wyborów z zaznaczeniem, że obowiązuje wymienianie nazwisk w kolejności od najbardziej do najmniej pożądanych. Kwestia liczby wyborów dozwolonych w każdym pytaniu zależy przynajmniej od dwóch zmiennych:
-od wieku osób badanych, a więc charakterystyki badanej populacji,
-od żądanego stopnia stałości wyników socjometrycznych./'
Jeżeli zastosujemy zbyt małą liczbę kryteriów, a także wyborów, to otrzymamy rezultaty różnicujące grupę w zbyt małym stopniu. Jeżeli zwiększymy zbytnio liczbę wyborów, może nastąpić sytuacja, w której osoby badane nie będą mogły się zdecydować kogo jeszcze mają wybrać w dalszej kolejności, co spowoduje wystąpienie tendencji do powtarzania, nazwisk podawanych już w poprzednich kryteriach, zmniejszając w ten sposób wiarygodność wyników.
Badania prowadzone w krajach zachodnich, głównie w Stanach Zjednoczonych, wykazały, że w przedszkolach tylko pierwszy wy¬bór jest diagnostyczny, natomiast pomiędzy innymi nie ma już różnicy.. Dzieci w tym wieku nie posiadają umiejętności obiektywnego oceniania i porównywania ludzi. Przeważnie są silniej związane emocjonalnie z jedną osobą i nie potrafią ocenić, kogo bardziej lubią, a kogo mniej z pozo¬stałych kolegów. Dlatego też na dalszych miejscach pod wpływem chwilowego impulsu czy nastroju są wymieniane często osoby zupełnie przypadkowe. Osoba wymieniona na piątym miejscu może być nie mniej lubiana od osoby wymienionej na drugim czy trzecim miejscu. Z tych względów nie przykłada się w tym wieku większej wagi do dalszej kolejności wyboru (z wyjątkiem osoby pierwszej), traktując wszystkie te wybory poza pierwszym jako jednakowo silne. Istotnym zjawiskiem w tym wieku jest fakt, iż dzieci nie znają wszystkich członków grupy, co w pewnym stopniu tłumaczy niemożność wymagania większej liczby wyborów. Bonney [3] stwierdza, iż w młodszych klasach szkoły podstawowej dzieci są niezdolne do dawania trzech wyborów na każde pytanie. Dla klas wyż¬szych, poczynając od klasy V (w naszych warunkach), można już stosować po 5 wyborów na każde kryterium, gdyż wtedy uzyskuje się najbar¬dziej stałe socjometryczne wyniki
Offline
#3 2009-01-14 16:12:23
Re: Socjometria - Herzberg
Badania — w zależności od sytuacji — mogą być prowadzone zbiorowo (grupowo), bądź indywidualnie.
1. Indywidualnie
• Z małymi dziećmi badania muszą być prowadzone indywidual¬nie. W praktyce przy odpowiedniej organizacji badań, polegającej głównie na zapewnieniu w trakcie badań pomocy kilku osób, które by pomagały w pisaniu nazwisk dzieciom nie nadążającym za resztą klasy, sprawdzały prawidłowość pisania i stosowania się do instrukcji (dzieci w tym okresie posługują się raczej imionami kolegów niż ich nazwiska¬mi), można prowadzić badania zbiorowe poczynając już od klasy II, tj. wieku 8 lat.
• Przy badaniach indywidualnych należy starać się, aby były one częścią pewnej przyjemnej, naturalnej sytuacji, w której znalazło się dziecko bez żadnego przymusu. Jeżeli badania socjometryczne zostaną przeprowadzone w tej formie, to istnieje bardzo duże prawdopodobień¬stwo, że dziecko będzie dokonywało wyborów zgodnych z rzeczywistymi tendencjami.
• Metoda indywidualnych rozmów niezależnie od wieku osób badanych, jest najidealniejszą metodą zbierania materiału? mimo, iż względy praktyczne ograniczają zakres jej stosowania.
• Przy badaniach dzieci do lat 8—9 należy koniecznie mieć na uwadze fakt, że przeważnie nie pamiętają one wszystkich członków grupy, dlatego należy odpowiednio postępować przy zbieraniu materiału i być nader
ostrożnym przy jego analizie. Pewnym wyjściem z sytuacji i przykładem inwencji jest metoda zastosowana przez Biehlera. W badaniach jego każde dziecko otrzymywało obrazek przedstawiający dwoje bawiących
się dzieci, z tym, że na obrazku dzieciom brakowało głów. W puste miejsce nalepiano fotografię badanego dziecka, następnie pokazywano mu i zdjęcia pozostałych dzieci, każąc wybrać fotografię tego z nich, z którym,
najbardziej chciałoby się bawić. Przy tego typu technice zgodność wyborów socjometrycznych z zaobserwowanym zachowaniem się dzieci (podczas wspólnej zabawy) wynosiła od 72% do 76%.
2. Zbiorowe
• Przy badaniach zbiorowych, w zależności od organizacji, eksperymentator może albo rozdać uczniom kartki papieru, każąc je naj¬pierw podpisać u góry swoim imieniem i nazwiskiem, a następnie podać ustnie instrukcję wprowadzającą wraz z właściwymi pytaniami, albo też może rozdać gotowe kwestionariusze zawierające pisemną instrukcję i po-szczególne pytania
• Przy badaniu grupowym, zwłaszcza starszych dzieci, jest rzeczą szale¬nie ważną nawiązanie dobrego kontaktu i wyjaśnienie przed badaniami celu badań oraz zapewnienie o intymności badania i dyskrecji ze strony eksperymentatora. Zaleca się, aby badania prowadził nauczyciel lubiany przez klasę, gdyż wymagają one dobrego kontaktu z dziećmi i obopólnego zrozumienia.
• Nie należy informować badanych, że zostaną poddani badaniom, a zwłaszcza badaniom testowym. Instrukcji nie należy czytać, gdyż za¬traca się tak potrzebną w tych badaniach naturalność sytuacji, lecz swo¬bodnie mówić lub podać ją napisaną.
• Po krótkiej pogawędce wstępnej i po rozdaniu kartek i podpisaniu ich przez osoby badane podaje się instrukcję wprowadzającą do pierwszego pytania. Na przykład: ,,Wyobraźcie sobie, że przypuszczalnie
nastąpi w najbliższym czasie przesadzenie uczniów w naszej klasie. Proszę podać nazwiska osób, z którymi każdy z was chciałby najbardziej siedzieć. Na pierwszym miejscu piszemy osobę, z którą chciałoby się siedzieć na drugim osobę z którą chciałoby się siedzieć w drugiej kolejności i dalej następne. Jeżeli liczba wyborów jest ograniczona, zaznaczamy że może wpisać tyle i tylko tyle nazwisk, o ilu mówi instrukcja, przy czym każda osoba musi bezwzględnie dokonać tych wyborów.
• W trakcie podawania instrukcji należy wyraźnie zaznaczyć, co następuje:
1. Wybory mogą być wykonywane tylko i wyłącznie w obrębie klasy tzn. można wpisać nazwiska uczniów tylko danej klasy.
2. Można i należy uwzględnić w wyborach dzieci, które są nieobecne w klasie w chwili badania.
3. Wybory dokonywane przez każdego są „tajemnicą" i nikt z kole¬gów nie może ich widzieć.
• Dzieci nieobecne podczas badania należy dobadać później oddzielnie, zachowując w miarę możności identyczne warunki badania, tak aby uzys¬kać informacje od wszystkich członków danej grupy. Northway uwa¬ża, że jeżeli dziecko nieobecne podczas badania nie zostało przebadane w ciągu tygodnia od chwili badania klasy, to można nie wliczać jego od¬powiedzi do badana Badania grupowe można prowadzić, o ile absencja nie przekracza 10 %
Po badaniu należy sprawdzić:
1. Czy wszyscy badani oddali kartki.
2. Czy wszyscy dokonali chociaż po jednym z wyborów na każde pytanie.
3. Czy nie ma odpowiedzi niezgodnych z instrukcją; (ogólnikowych, np. lubię wszystkich, nikogo itp.).
Sporządzić krótki opis warunków, w jakich przebiegało badanie, z zaznaczeniem nieobecnych osób, z uwzględnieniem atmosfery badań, stosunku do badania, sytuacji w klasie itp.
VII. OBJAŚNIENIA DO TABELI SOCJOMETRYCZNEJ
Rozkład wyborów stanowiący podstawę do skonstruowania tabeli socjometrycznej został uzyskany na podstawie odpowiedzi osób badanych
na dwa następujące pytania
Pytanie I (tak zwane pozytywne) brzmiało: „Z kim najbardziej chciał-być siedzieć w jednej ławce?"
Pytanie II (negatywne): „Z kim najmniej chętnie chciałbyś siedzieć w jednej ławce?"
W pierwszym pytaniu liczba wyborów, jaką miała dokonać każda oso-
ba badana, była ustalona i wynosiła pięć, w pytaniu drugim (negatywnym) nie była ograniczona, z tym, że trzeba było wskazać przynajmniej
jedną osobę.
W odniesieniu do pytania I każdy wybór w zależności od kolejności oznaczono cyfrą od 1 do 5, gdzie:
cyfra 1 oznaczała wybór w pierwszej kolejności (na pierwszym miej¬scu),
cyfra 2 oznaczała wybór w drugiej kolejności,
cyfra 3 oznaczała wybór w trzeciej kolejności,
cyfra 4 oznaczała wybór w czwartej kolejności,
cyfra 5 oznaczała wybór piąty, czyli ostatni.
W pytaniu II, negatywnym, ze względu na nieograniczoną liczbę wy¬borów, zrezygnowano z określenia ich kolejności, traktując wszystkie jako „równorzędne" i oznaczono je za pomocą znaku X.
Tak zwane wybory wzajemne (A wybiera osobę B i osoba B wybiera A), zarówno pozytywne, jak i negatywne oznaczono przez otoczenie kół¬kiem znaku oznaczającego wybór. Np.:
5,4,3,2,1 – oznaczają wzajemny wybór pozytywny
X – oznacza wzajemny wybór negatywny
Ponieważ cyfry w tabeli socjometrycznej oznaczają kolejność wyboru, a nie liczbę wyborów, przy obliczaniu wartości brzegowych należy pamię¬tać, że każda z nich, bez względu na swoją wartość, jest traktowana jako jeden wybór.
WW — oznaczają w tabeli tak zwane wybory wewnętrzne
WZ — oznaczają wybory zewnętrzne
E — jest to suma wyborów wewnętrznych i zewnętrznych.
SPORZĄDZANIE TABELI SOCJOMETRYCZNEJ
Pierwszą czynnością niezbędną do przeprowadzenia analizy jest stabelaryzowanie wyników poprzez sporządzenie tzw. tabeli socjome¬trycznej (Matrix Table). W tym celu należy:
1. Narysować tabelę według załączanego wzoru liczą¬cą tyle kolumn i wierszy, ile jest osób w grupie (klasie).
2. Wpisać nazwiska wszystkich osób w porządku alfabetycz¬nym poziomo i pionowo w tej samej kolejności, tak aby każda osoba zaj¬mowała kolumnę i wiersz oznaczone tą samą liczbą. Dla celów praktycz¬nych przy badaniach socjometrycznych klas szkolnych nazwiska dzieci można umieścić w tabeli z rozbiciem na płeć (tzn., że najpierw wpisuje¬my nazwiska dziewcząt w kolejności alfabetycznej, a później chłopców). Dla ułatwienia obliczeń, grupy oddzielamy dwiema liniami; (poziomą i pionową).
Zasada, według jakiej dokonujemy podziału wewnątrz tabeli, może się oczywiście zmienić w zależności od celu badania. W pewnych sytuacjach może nią być np. narodowość w klasach dwu- lub więcej narodowościowych, pochodzenie społeczne, poziom dochodu rodziców itp.
3. Nanieść wybory socj o metryczne. Biorąc po kolei kartki w dowolnej kolejności za każdym razem: odszukujemy w tabeli wiersz (rubrykę poziomą), w którym znajduje się nazwisko osoby, która wypełniała kartkę; jest to tzw. osoba wybieraj ą c a;
b) w wierszu tym stawiamy znak (kreskę pionową, kółko, cyfrę, krzyżyk.) we wszystkich kolumnach (rubrykach pionowych), nad którymi znajdują się nazwiska osób figurujących na kartkach socjometrycznych (są to osoby, które zostały wybrane). Nazwiska osób wybranych odczytujemy, jak wynika z tego co powiedzieliśmy wyżej, u góry tabeli. Znak zaś stawiamy na przecięciu kolumny reprezentującej nazwisko osoby wybranej, z wierszem osoby wybierającej.
4. Jeżeli stosujemy więcej niż jedno kryterium, dla rozróżnienia, wybory uzyskane w odpowiedzi na poszczególne pytania nanosimy w tabeli innym kolorem lub znakiem (np. wybór w pytaniu 1 -oznaczamy znakiem x, pyt. 2 znakiem +, pyt. 3 — kreską pionową lub odpowiednimi kolorami), przy nanoszeniu należy koniecznie pamiętać, że pracujemy wyłącznie w linii poziomej.
Poziomo oznacza się wybory oddane, a pionowo odczytuje się wybory otrzymane przez daną jednostkę.
Wartości brzegowe przez zsumowanie poziomo i pionowo dla poszczególnych osób. W wyniku dodawania dla każdej osoby otrzymamy liczby wskazujące na to :
- ile wyborów oddała(wartości brzegowe z prawej strony tabeli)
-ile wyborów otrzymała od pozostałych członków grupy (liczbę tę odczytujemy u dołu tabeli w kolumnie opatrzonej nazwiskiem interesującej nas osoby).
Ogólna liczba wyborów otrzymanych przez wszystkie osoby łącznie i oddanych przez nie musi być oczywiście taka sama. Nie odnosi się to do poszczególnych osób i nie każdy musi otrzymać tyle wyborów, ile sam oddał. Przy ustalonej liczbie wyborów bowiem, gdy każdy wybiera tę samą liczbę osób — jedną, dwie lub więcej (w zależności od instrukcji) - w badanej grupie wszyscy oddadzą tę samą liczbę wyborów (po¬pulacja nie będzie zróżnicowana pod tym względem i ogólna suma wybo¬rów będzie iloczynem liczby członków grupy i liczby dozwolonych wy¬borów).
Natomiast liczba wyborów otrzymanych przez poszczególne osoby będzie z reguły różna. Będzie się ona wahała:
a) Przy dozwolonym jednym wyborze od zera (gdy nikt nie wybierze danej osoby) do n-1, gdy wszyscy wybiorą tę samą osobę (gdzie N jest to liczebność grupy);
b) Przy większej liczbie dozwolonych wyborów będzie się wahała od zera do d(n-l), gdzie d jest to liczba dozwolonych wyborów.
W wypadku gdy badana grupa została podzielona na dwie podgrupy, ze względu np. na płeć, dobrze jest zastosować przy obliczaniu wartości brzegowych tabeli socjometrycznych rozbicie wyborów na dwie części:
a) Na wybory dokonane bądź otrzymane w obrębie tej samej płci. W tabeli są one oznaczone literami W W — „wybór wewnętrzny".
Wyborami wewnętrznymi będą wszystkie wybory dokonane przez dziewczęta w obrębie własnej płci oraz wybory chłopców pomiędzy chłopcami.
b) Na „wybory zewnętrzne" (WZ), tj. wychodzące poza obręb własnej płci. Zaliczy się tu wszystkie wybory chłopców w stosunku do dziewcząt i dziewcząt w stosunku do chłopców.
W tabeli socjometrycznej sporządzonej według tych wskazówek wy¬bory zewnętrzne to wybory w obrębie prostokątów prawego górnego i lewego dolnego. Granice prostokątów stanowią linie oddzielające w ta¬beli dziewczęta od chłopców.
Z tak wypełnionej tabeli socjometrycznej można odczytać:
1. Kto kogo wybrał, ile osób wybrał każdy, ile każdy oddał wyborów w poszczególnych pytaniach.
2. Kto przez kogo został wybrany, przez ilu członków danej grupy, w zależności od jakiego kryterium i ile otrzymał w sumie wyborów.
3. Ile wyborów dokonała grupa jako całość, jakie istnieją podgrupy na terenie na przykład klasy szkolnej, jaki rodzaj wyborów przeważa (wybory wewnętrzne czy zewnętrzne, pozytywne czy negatywne) i inne.
Wymienione informacje służą następnie jako podstawa do dalszego opracowania materiału. I tak na przykład, na podstawie informacji za¬wartych w powyższych punktach można skonstruować hierarchię statu¬sów socjometrycznych w danej grupie społecznej, określając tym samym miejsce każdej jednostki w grupie, wyodrębniając osoby cieszące się bar¬dzo dużą popularnością w grupie i osoby izolowane, niepopularne. Można też określić rozkład sympatii i antypatii w grupie, liczbę istniejących podgrup, ich skład osobowy, hierarchię podgrup, stosunki wzajemne tak zwany klimat panujący w badanej zbiorowości i szereg innych układających się na charakterystykę grupy.
Sposób dokonywania analizy danych zawartych w tabeli socjometrycznej, rodzaje analiz i sposób uzyskiwania charakterystyki grup i jednostek opisanych w artykule Graficzna analiza materiału socjometrycznego.
Offline
Stopka forum
Powered by PunBB
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi